Amaia eta Elenak, dena prestatu ziguten eta 10.30etan Espaloia Kafe Antzokian hasi genuen bisita gidatua. Lehenik, 15 minutuko dokumentala ikusi genuen eta ondoren kafe antzokian bertan dagoen erakusketa. Bertan, garaiko hainbat arma, tresna, dokumentu, etab. dago ikusgai, maketa eta azalpen grafikoek osatzen dutelarik informazioa. Gainera, Nereak, goiz osoan zehar izan genuen gidak, azalpen guztiak eman zizkigun orain dela 80 urteko historia ulertzeko.

 

Eguraldiak hobetzera egingo zuenaren itxaropenarekin bisitaren bigarren zatiari ekin genion. 5 km inguruko ibilbide tematikoa da frontearen kokalekuetan barrena, berreskuratu diren babesleku, lubaki eta parapetoak ikusgai daudelarik. Eguzki izpi batzuk ere izan genituen eta azkenean zortea izan genuen ibilaldian, aterkia momentu gutxitan ireki genuelako. Euriak leku batzuk lokaztu eta irristakor bihurtu zituen arren, inork ez zuen galtzik zikindu eta bazkaltzeko ordurako Elgeta herrian ginen.

 

Bazkaria bertako jatetxe batean egin genuen eta tripa ongi bete ondoren, hurrengo batean denak berriro biltzeko esperoarekin, agurtu ginen.

Goizeko hamaiketan Kaian elkartu, eta bisita gidatu baterako itsasontzia har tzea izan zen egin genuen lehenengo gauza. Gure gidariak Gipuzkoako kosta honi buruz azalpenak ematen zizkigun bitartean, guk bistekin gozatu genuen. Arroka sedimentarioez osatutako, eta ezaugarri zehatz batzuk dituzten geruzek flysch izena jasotzen dute. Hemen, arroka gogor (kareharri, arbel edo hareharri) eta bigunen (tuparri eta buztin) geruzak txandakatzen dira. Iberiar eta europar plaka tektonikoen arteko talkaren ondorioz sortu ziren eta zortzi kilometrotan zehar zabaltzen dira, nahiz eta 200-300 metrotan bakarrik diren ikusgai. Itsasotik kanpo gelditzen diren arroka hauek hain zuzen, higadura naturala jasaten dute, eta horren ondorioz jasotzen du flyschak hain ezaguna den itxura espezifiko hori.

Zumaiako flyscharen azaleratzea munduko onenetarikoa da, eta hemengo ingurumen bitxian azken 100 milioi urteetan gertatu diren aldaketak aztertu daitezke: krisi biologikoak, ingurune eta klima aldaketak, katastrofeak… dena arroketan idatzita dago eta zehatz mehatz irakur ditzakete geologian adituek, irekitako liburu bat balitz bezala. Horretarako milioika urteetan zehar itsasoan sedimentatzen diren organismoen fosilak ere ikus daitezke hemen, eta hauek ere munduaren historia xehetasunez ikasten laguntzen digute. Kaira itzuli eta itsasontzitik irten ondoren, Zumaiako leku ezagunenak ikustera joan ginen, San Juan iturria, San Telmo ermita eta parrokia adibidez.

Azken honetan gainera, bertako gidari batekin elizaren historiaz eta pasarteez hitz egiteko aukera eduki genuen. Ederki gosetuta herriko jatetxe ezagun batera joan ginen bazkaltzera. Kontu kontari ugarirekin amaiera polita eman genion egunari mahaian eserita, Zumaia eta Deba arteko kostaren edertasunaz eta historiaz liluratuta

Goizeko hamarrak inguru Iturrarango parketxean bildu ginen hainbat kide eta gure senideak. Talde polita bildu genuen benetan beterano, ez hain beterano eta haurrekin eta bertan prestatua genuen bisitari ekin genion. Irune izan zen gure gida eta hark adierazi zizkigun lehenik Pagoetako nondik norakoak eta egun hartarako prestatuak genituenak. Hamaika plan daude bertan egiteko eta denak interesgarriak diruditela ezin uka. Guk lehenik erlategiak ikusi genituen, Apis mellifica mellifica euskal erle beltzen nondi knorakoak kontatuz izkigun gidak. Erleei buruzmakina bat gauza ikasi genituen, erle motak, bizi adina, elikadura, erle jalearen eratorria, propolioa nondik datorren eta arras interesgarriak ziren beste hainbat kontu. Egia esan interes handia piztu zuen erleenbizitzaketabertaratuginenetakoaskok zenbait galdera egin genituen. Erlategiko bisita bukatu ondoren, Iturraran Baserrian indarrak berrartu etaA gorregi burniolarantz abiatu ginen. Lorategi botanikoan zehar nahi baino gutxiago ibili ondoren errota eta burniola martxan ikustera joan ginen. Irunek azaldu zigun burniolaren funtzionamendua eta nola lan egiten zuten ikusi hala izan genuen. Uraren energia aprobetxatuz aleak errotan nola xehatzen zituzten ere ikusi genuen.

Handik berriro buelta Iturrarango aparkalekurantz, eta 3 ordu inguruko buelta ondoren bukatutzat eman genuen gure Pagoetako bisita.

Goizean ariketa pixka bat egin ondoren tripazorriak dantzan jarri zitzaizkigun eta Orioko Santio auzoan dagoen Portu Erretegia aukeratu genuen aste berrirako indarrak hartzeko. Bertan haur eta helduek primeran pasa genuen, eta gure barrenak ongi bete ere.

Denen iritziz Pagoeta leku bikaina da, eta ziurrenik gehienak bueltatuko gara bertan dauden hamaika gauza ezberdinak ikusteko.

Lainoa ere sartu zaigu Linategietara iritsi geranean. Euria goian, elurra hankapean eta lainoak gu besarkatzen baso barrenean. Sorgin giro xarmangarri honetan lehen argazkiak gure pasoaren lekuko izan daitezen. Aurrera goaz, bidea leuna da eta lasai-lasai ia konturatu gabe Perusaroikin topo egiten dugu. Pixka bat haruntzago Urbiako benta, baino hona iritsi aurretik azkenengo eragozepna gainditu behar dugu, erreka indartsu batek neurtuko du norberaren trebetasuna: luzera jauzika batzuk, pertiga erara besteak, azkenean denok errekaz bestaldean bentrara hamaiketakoa egitera, goxo-goxo bertako epel giroan. Bigarrena argazki saioa.

Hogei minutu geroago malda behera gindoazen Arantzazurantz zerua ireki eta lehen aldiz eguzkia agertu zitzaigunean. Ordubata laurden gutxitan Arantzazun ginen. Arropaz aldatu, bueltatxo bat eman, txikito bat hartu eta Goiko bentara bazkaltzera. Jan-edanaz bapo egin ondoren kantatzeari ekin genion. Gezurra dirudi eguraldi txatxu bat izan arren, hain atsegin eta kontent ikustea bidelagun guztiak. Argi dago eguraldia ez dela aitzakia mendi martxara ez etortzeko, aldiz aukera ezin hobea elkar ezagutu eta harremanak sakontzeko.